- Uansett om ein meiner at kapitalismen kan reformerast eller må bytast ut, er det viktig å løfte fram andre moglege måtar å gjere ting på, seier Tone Smith. Ho er økologisk økonom og fagrådsleiar i Rethinking Economics Norge, ein organisasjon som arbeider for større mangfald i økonomiutdanningane og demokratisering av offentleg debatt om økonomiske spørsmål.
Eit nytt system
Smith var ein av initiativtakarane bak eit opprop som sto på trykk i fleire store norske aviser sommaren 2020. «Vi trenger et nytt økonomisk system som kan gi oss et godt liv uten å øke forbruket av energi og materielle ressurser», sto det i oppropet, som var underskrive av 75 kjende namn frå norsk kultur- og samfunnsliv. Underskrivarane forlangte ein open debatt om kva for økonomisk system vi vil ha, fram mot stortingsvalet i 2021.
Det fekk dei ikkje.
- Debattar om kapitalismen strandar gjerne når nokon seier «ja, men vi veit jo at kommunismen ikkje fungerer, så då er det ikkje noko å diskutere». Men samfunn har vore organisert på så mange ulike måtar gjennom tidene. Kvifor skulle det ikkje vere mogleg å lære av dei, eller til og med prøve ting som aldri har vore prøvd før? seier Smith.
Grenser for vekst
Dagens motvekstrørsle har sine kraftigaste røter i økologisk økonomi, ei fagretning som ser økonomien som summen av energi- og ressursflyten i samfunnet. Ifølgje økologisk økonomi ville velstandsauken vi har vakse opp med ikkje vore mogleg utan tilgang til enorme mengder billeg fossil energi. No veit vi at klimaendringar, miljøøydeleggingar og avfallsstoff er innbaka i dette energiforbruket.
Medan politikarar og økonomar flest vil løyse problemet med ny teknologi og flikking på skatte- og avgiftssystemet, hevdar motvekstrørsla at det ikkje er fysisk mogl
