Bok og bibliotek
06.06.2021
Moderne. Bergen offentlige bibliotek vart grunnlagt i 1872. I 1917 flytta biblioteket inn i sitt nye bygg i Strømgaten. Det var teikna av arkitekt Olav Nordhagen i samarbeid med biblioteksjef Arne Kildal. Dette var i si tid eit av Nordens mest moderne bibliotek planlagt etter amerikansk folkebibliotekmønster med opne hyller og eigen barne- og ungdomsavdeling.
20. september 1921 leverte Bibliotekkomitéen av 1919 Innstilling om biblioteksvesenets ordning (I-X) til Kyrkjeog undervisingsdepartementet. Dette var det første statlege initiativet til utgreiing, analyse og planar for det samla offentlege norske bibliotekfeltet, dvs. både folke- og fagbibliotek.
Utgreiinga presenterte omfattande planar og visjonar, men økonomiske nedgangskonjunkturar og sparepolitikk hindra i første omgang realisering. Men i bibliotekhistorisk samanheng er dette eit viktig dokument.
Komitéen vart utnemnd av departementet 25. oktober 1918, men utifrå namnet starta arbeidet året etter. Sjølv om komitéen var utnemnd av departementet, hadde initiativet kome frå Norsk bibliotekforening i 1917. Desse var medlemmer: Formann Karl Fischer (1861-1939) stortingsbibliotekar og på deltid Kirkedepartementets sakkyndige i bibliotekspørsmaal, Arne Arnesen (1880-1943) leiar for Deichmanske bibliotek, Arne Kildal (1885-1972), leiar for Bergen offentlige bibliotek, Hjalmar Pettersen (1856-1928), førstebibliotekar ved Universitetsbibliotekets (UB) norske avdeling, som i praksis var norsk nasjonalbibliotek. Den einaste ikkje bibliotekfaglege medlemmen var Carl Geelmuyden (1859-1942), rektor ved Tanks skole i Bergen og tidlegare stortingsmann for Venstre.
Utgreiinga var på 80 sider fordelt på 10 kapittel, som også inkluderte fleire vedlegg. Deler av utgreiinga hadde alt vorte sende til departementet før den samla utgreiinga vart lagt fram. Såleis var innhaldslista:
1 En felles plan for bibliotekenes virkeområde Endrede regler for statsbidraget til folkeboksamlingene. Centralbiblioteker Forandring i lov av 20. juni 1882 om pliktavlevering av trykksaker En ny ordning for bibliotekvesenets administrasjon Opprettelse av en norsk bibliotekskole Utgivelse av en årlig felleskatalog over utenlandsk litteratur Lovfestede skoleboksamlinger og nye regler for tilståelse av statsbidrag Utgivelse av en katalog over kongelige og parlamentariske kommisjoners innstillinger etc.
Distribusjon av offentlige publikasjoner til biblioteker 10 Lærerboksamlingenes ordning og kontrollen med dem Planar om eit sjølvstendig Nasjonalbibliotek var ikkje med i utgreiinga.
Bakgrunn
Bibliotekkomitéen av 1919 gjekk inn ei utvikling som starta i 1902. I dette året skjedde eit historisk vendepunkt der det norske bibliotekfeltet vart meir strukturert. Dette kan igjen tilskrivast at frå 1890-åra vann nye retningar frå det amerikanske bibliotekfeltet fotfeste i Noreg. Det dreidde seg både om praktisk bibliotekteknikk der publikum fekk direkte tilgang til opne hyller og nye brukarvenlege system for å orientera seg i samlingane og om biblioteket sin rolle som samfunnsinstitusjon. Biblioteket skulle vera til nytte for eit breidt publikum og ikkje ein institusjon for ein avgrensa elite. Biblioteksarbeid vart også profesjonalisert med eigne utdanningsinstitusjonar, den første bibliotekskulen i USA (Albany, New York) starta i 1887. Det var ei eitårig utdanning som skulle høva for alle bibliotektypar.
Gå til medietUtgreiinga presenterte omfattande planar og visjonar, men økonomiske nedgangskonjunkturar og sparepolitikk hindra i første omgang realisering. Men i bibliotekhistorisk samanheng er dette eit viktig dokument.
Komitéen vart utnemnd av departementet 25. oktober 1918, men utifrå namnet starta arbeidet året etter. Sjølv om komitéen var utnemnd av departementet, hadde initiativet kome frå Norsk bibliotekforening i 1917. Desse var medlemmer: Formann Karl Fischer (1861-1939) stortingsbibliotekar og på deltid Kirkedepartementets sakkyndige i bibliotekspørsmaal, Arne Arnesen (1880-1943) leiar for Deichmanske bibliotek, Arne Kildal (1885-1972), leiar for Bergen offentlige bibliotek, Hjalmar Pettersen (1856-1928), førstebibliotekar ved Universitetsbibliotekets (UB) norske avdeling, som i praksis var norsk nasjonalbibliotek. Den einaste ikkje bibliotekfaglege medlemmen var Carl Geelmuyden (1859-1942), rektor ved Tanks skole i Bergen og tidlegare stortingsmann for Venstre.
Utgreiinga var på 80 sider fordelt på 10 kapittel, som også inkluderte fleire vedlegg. Deler av utgreiinga hadde alt vorte sende til departementet før den samla utgreiinga vart lagt fram. Såleis var innhaldslista:
1 En felles plan for bibliotekenes virkeområde Endrede regler for statsbidraget til folkeboksamlingene. Centralbiblioteker Forandring i lov av 20. juni 1882 om pliktavlevering av trykksaker En ny ordning for bibliotekvesenets administrasjon Opprettelse av en norsk bibliotekskole Utgivelse av en årlig felleskatalog over utenlandsk litteratur Lovfestede skoleboksamlinger og nye regler for tilståelse av statsbidrag Utgivelse av en katalog over kongelige og parlamentariske kommisjoners innstillinger etc.
Distribusjon av offentlige publikasjoner til biblioteker 10 Lærerboksamlingenes ordning og kontrollen med dem Planar om eit sjølvstendig Nasjonalbibliotek var ikkje med i utgreiinga.
Bakgrunn
Bibliotekkomitéen av 1919 gjekk inn ei utvikling som starta i 1902. I dette året skjedde eit historisk vendepunkt der det norske bibliotekfeltet vart meir strukturert. Dette kan igjen tilskrivast at frå 1890-åra vann nye retningar frå det amerikanske bibliotekfeltet fotfeste i Noreg. Det dreidde seg både om praktisk bibliotekteknikk der publikum fekk direkte tilgang til opne hyller og nye brukarvenlege system for å orientera seg i samlingane og om biblioteket sin rolle som samfunnsinstitusjon. Biblioteket skulle vera til nytte for eit breidt publikum og ikkje ein institusjon for ein avgrensa elite. Biblioteksarbeid vart også profesjonalisert med eigne utdanningsinstitusjonar, den første bibliotekskulen i USA (Albany, New York) starta i 1887. Det var ei eitårig utdanning som skulle høva for alle bibliotektypar.
