Dette har fått forskarar til å lage verdas første fosteranlegg med celler frå både ape og menneske. Det har også ført til eit etisk rammeverk som seier at det ikkje er greitt å formere dyr som kan bere menneskeleg avkom.
Etikken blir utfordrande når blandinga handlar om hjerne og nervesystem. Vil ei mus eller ein ape med menneskeceller i hjernen tenkje meir som eit menneske? Og kva vil det eventuelt medføre?
Stort behov for organ
Det er lange ventelister for folk som treng transplantasjon av ny lever, nyre, lunge eller hjarte.
- Den kliniske situasjonen er ganske dramatisk, sidan relativt unge menneske døyr fordi det ikkje er mogeleg å få tak i transplantat til dei. Så dette med å lage organ vil kunne dekkje eit ganske stort behov, seier Jan Brinchmann.
Han leier ei forskargruppe innan celleterapi ved Universitetet i Oslo (UiO) og Oslo Universitetssykehus (OUS). På laben til Brinchmann blir det mellom anna laga plater med leddbrusk i laboratorieskåler, basert på pasientane sine eigne celler. Målet er å reparere ledd.
Brinchmann har også gjort forsøk med stamceller frå menneske som danna blodårer i mus.
- Det er ikkje så vanskeleg å forstå kvifor forskarar ønskjer å lage organ, seier han.
Spørsmålet er heller kor langt ein er villeg til å gå for å få det til, og om det etiske rammeverket vi har i dag, faktisk er tilstrekkeleg for dei nye retningane denne typen forsking har byrja å ta.
Du kan vere ein kimære
Ein kimære er ein organisme med levande celler i kroppen som stammar frå ein annan organisme. Det er altså ikkje det same som ein hybrid, som er ei genetisk blanding av to artar, for eksempel muldyret (esel + hest). I ein kimære lever celler med ulikt DNA side som side i same organisme.
Kvar og ein av oss kan faktisk vere eit slikt blandingsvesen utan å vere klar over det. Ei mor kan ha celler frå barnet sitt i kroppen i fleire tiår etter fødselen. På same måte kan barn ha celler frå mor i sin kropp.
Folk som har fått blodoverføring, beinmargstransplantasjon eller organtransplantasjon frå eit anna menneske, er også kimærar. Eit menneske som får ein hjarteklaff frå gris, er ein menneske-dyr-kimære.
I fleire hundre år har forskarar transplantert vev frå ein art til ein annan for å forstå biologien betre. Heilt sidan 1960-talet har kimærar ogs
