Han er professor i bibelvitskap ved Universitetet i Agder (UiA) og fortel om oppdaginga som skulle snu opp ned på dødehavsrullforskinga han var involvert i for nokre år sidan.
Dødehavsrullane inkluderer dei eldste kopiane av bøkene i Den hebraiske bibelen, også kalla Det gamle testamentet. Originaltekstane til desse bøkene finst ikkje lenger, så då Dødehavsrullane blei oppdaga på 1940- og 1950-talet, førte det til ein revolusjon i forskinga. Kanskje kunne dei gi nye svar om den tidlege bibelen?
Nokre av bokrullane var godt bevarte, men mange var i småbitar. Arbeidet med sortering, transkripsjon, omsetjing og fotografering av manuskripta tok over 50 år og fylte 40 bind. Først i 2001 blei det annonsert at alle Dødehavsrullane var vitskapleg publiserte.
Frå 2002 dukka det likevel opp fleire nye, påståtte fragment av dødehavsrullar på antikvitetsmarknaden. Både museum, samlarar, forskings- og utdanningsinstitusjonar og forskarar omfamna dei. Mange av fragmenta blei selde for svimlande summar. Ein av dei første kjøparane var den norske samlaren Martin Schøyen, som har ei av dei største private manuskriptsamlingane i verda.
Avdekka forfalskingar
I 2012 skulle eit norskleia prosjekt søke midlar til å forske på delar av Qumran-materialet (sjå faktaboks) som blei funne mot slutten av 1940-talet. Då forskarane fekk høyre om dei nye fragmenta som var komne til Noreg, bestemte dei seg for å inkludere desse i søknaden.
- Å forske på desse fragmenta var ikkje kontroversielt i det heile den gongen i bibelvitskaplege kretsar, seier Justnes, som var med i forskargruppa.
Prosjektet fekk pengar og gjekk framover. Utanlandske forskarar blei tilknytta for å vere med på undersøkinga av dei nye fragmenta. Etter eit par år byrja det å demre for forskarane at noko var gale. I 2014-16 var Justnes med på å avdekke at ni av fragmenta i Schøyen-samlinga var falske. Forskarane mistenkte også at mange fleire av «post 2002-fragmenta» var falske. Det internasjonale forskingsmiljøet, Justnes sjølv inkludert, hadde ukritisk teke dei inn i varmen.
Sjølv måtte han stoppe seks forskingsartiklar han hadde på veg om fragmenta. Avsløringa av forfalskingane blei for alvor kjend i 2017 gjennom fleire andre publikasjonar frå prosjektet. Då
